در این پست وبلاگ، 19 نکته کلیدی در مورد علت سرفه سگ دانی را بررسی می‌کنیم:

• ✅

  بوردتلا برونشیسپتیکا (Bordetella bronchiseptica):

  این باکتری یکی از شایع‌ترین عوامل ایجاد کننده سرفه سگ دانی است.
• ✅

  ویروس پاراآنفلوآنزای سگ (Canine Parainfluenza Virus):

  این ویروس نیز به تنهایی یا همراه با باکتری‌ها می‌تواند باعث بروز این بیماری شود.
• ✅

  آدنوویروس نوع 2 سگ (Canine Adenovirus Type 2):

  این ویروس علاوه بر ایجاد مشکلات تنفسی دیگر، در بروز سرفه سگ دانی نیز نقش دارد.
• ✅

  ویروس آنفلوآنزای سگ (Canine Influenza Virus):

  سویه‌های مختلف این ویروس می‌توانند باعث ایجاد علائم تنفسی از جمله سرفه شوند.
• ✅

  ویروس هرپس سگ (Canine Herpesvirus):

  اگرچه بیشتر در توله سگ‌ها مشکل ایجاد می‌کند، اما می‌تواند در سگ‌های بالغ نیز به سرفه سگ دانی منجر شود.
• ✅

  مایکوپلاسما (Mycoplasma):

  این نوع باکتری بدون دیواره سلولی می‌تواند سیستم تنفسی سگ را تحت تاثیر قرار داده و باعث سرفه شود.
• ✅

  ضعف سیستم ایمنی:

  سگ‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به سرفه سگ دانی قرار می‌گیرند.
• ✅

  استرس:

  استرس می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کرده و سگ را مستعد ابتلا به این بیماری کند.
• ✅

  شرایط بد نگهداری:

  محیط‌های کثیف و غیربهداشتی احتمال ابتلا به بیماری‌های تنفسی را افزایش می‌دهند.
• ✅

  تهویه نامناسب:

  تهویه ضعیف می‌تواند باعث تجمع عوامل بیماری‌زا در هوا شده و خطر ابتلا را بالا ببرد.
• ✅

  تراکم جمعیت بالا:

  در مکان‌هایی مانند پانسیون‌ها، پناهگاه‌ها و پارک‌های سگ، احتمال انتقال بیماری بیشتر است.
• ✅

  قرار گرفتن در معرض سگ‌های بیمار:

  تماس نزدیک با سگ‌های مبتلا به سرفه سگ دانی، خطر ابتلا را به شدت افزایش می‌دهد.
• ✅

  سن:

  توله‌ها و سگ‌های مسن به دلیل ضعف سیستم ایمنی بیشتر در معرض خطر هستند.
• ✅

  تغذیه نامناسب:

  تغذیه ناکافی و کمبود مواد مغذی می‌تواند سیستم ایمنی را تضعیف کند.
• ✅

  آلرژی:

  آلرژی‌های تنفسی می‌توانند سیستم تنفسی را تحریک کرده و سگ را مستعد ابتلا به سرفه سگ دانی کنند.
• ✅

  آلودگی هوا:

  آلودگی هوا می‌تواند سیستم تنفسی را تحریک کرده و مقاومت بدن را در برابر عوامل بیماری‌زا کاهش دهد.
• ✅

  تغییرات ناگهانی دما:

  تغییرات ناگهانی دما می‌تواند سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار داده و سگ را آسیب‌پذیر کند.
• ✅

  واکسیناسیون ناقص:

  عدم واکسیناسیون کامل سگ در برابر عوامل بیماری‌زا می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
• ✅

  وجود بیماری‌های زمینه‌ای:

  بیماری‌های زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی و ریوی می‌توانند سگ را مستعد ابتلا به سرفه سگ دانی کنند.

با آگاهی از این عوامل، می‌توانید اقدامات لازم را برای پیشگیری از سرفه سگ دانی در سگ خود انجام دهید. در صورت مشاهده علائم سرفه در سگ خود، حتماً به دامپزشک مراجعه کنید.  

19 علت سرفه سگ دانی (کنل کاف) در سگ ها

1. ویروس پاراآنفلوآنزا

یکی از شایع‌ترین عوامل سرفه سگ دانی، ویروس پاراآنفلوآنزا است. این ویروس به شدت مسری است و به راحتی در محیط‌هایی که سگ‌ها در کنار هم هستند، پخش می‌شود. ویروس پاراآنفلوآنزا باعث التهاب دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود و سرفه خشک و شدید را به همراه دارد. این ویروس می‌تواند سیستم ایمنی سگ را تضعیف کرده و زمینه را برای عفونت‌های باکتریایی ثانویه فراهم کند. واکسیناسیون علیه ویروس پاراآنفلوآنزا می‌تواند از بروز این بیماری در سگ شما جلوگیری کند. دوره کمون این ویروس معمولاً بین 3 تا 10 روز است. علائم شامل سرفه، عطسه، آبریزش بینی و تب خفیف است. درمان معمولاً شامل استراحت، هیدراتاسیون و داروهای ضد سرفه است.

2. باکتری بوردتلا برونشیسپتیکا

بوردتلا برونشیسپتیکا یک باکتری است که اغلب به عنوان عامل اصلی سرفه سگ دانی شناخته می‌شود. این باکتری با اتصال به سلول‌های دستگاه تنفسی، باعث التهاب و آسیب می‌شود. این باکتری بسیار مسری است و از طریق قطرات تنفسی در هوا پخش می‌شود. سگ‌هایی که در مکان‌های شلوغ مانند پناهگاه‌ها، پانسیون‌ها و پارک‌ها نگهداری می‌شوند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این عفونت هستند. علائم عفونت با بوردتلا شامل سرفه خشک، عطسه و ترشحات بینی است. در برخی موارد، ممکن است سگ دچار ذات الریه شود که نیاز به درمان جدی‌تری دارد. واکسیناسیون علیه بوردتلا می‌تواند به پیشگیری از این عفونت کمک کند. درمان معمولاً شامل آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای ضد سرفه است.

3. آدنوویروس نوع 2

آدنوویروس نوع 2 یکی دیگر از عوامل ویروسی است که می‌تواند باعث سرفه سگ دانی شود. این ویروس باعث التهاب و تحریک دستگاه تنفسی فوقانی می‌شود. علائم معمولاً شامل سرفه، عطسه و آبریزش بینی است. آدنوویروس نوع 2 همچنین می‌تواند باعث بیماری هپاتیت عفونی سگ‌ها شود، اگرچه این مورد کمتر شایع است. واکسیناسیون علیه آدنوویروس نوع 2 معمولاً در واکسن‌های ترکیبی سگ‌ها گنجانده می‌شود. دوره کمون این ویروس معمولاً بین 5 تا 10 روز است. درمان معمولاً حمایتی است و شامل استراحت و مراقبت‌های لازم می‌شود. در موارد شدید، ممکن است نیاز به بستری شدن در بیمارستان باشد.

4. ویروس آنفلوآنزای سگ

ویروس آنفلوآنزای سگ (CIV) یک عامل نسبتاً جدید در ایجاد سرفه سگ دانی است. این ویروس بسیار مسری است و می‌تواند باعث بیماری شدید تنفسی شود. دو نوع اصلی ویروس آنفلوآنزای سگ وجود دارد: H3N8 و H3N2. علائم آنفلوآنزای سگ شامل سرفه، عطسه، آبریزش بینی، تب و بی‌حالی است. در برخی موارد، ممکن است سگ دچار ذات الریه شود. واکسیناسیون علیه ویروس آنفلوآنزای سگ در دسترس است و می‌تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند. درمان معمولاً شامل استراحت، هیدراتاسیون و داروهای ضد ویروسی است. مراقبت ویژه از سگ‌های مبتلا به آنفلوآنزای سگ بسیار مهم است.

5. مایکوپلاسما

مایکوپلاسما یک نوع باکتری بدون دیواره سلولی است که می‌تواند دستگاه تنفسی سگ را آلوده کند. این باکتری می‌تواند باعث سرفه، عطسه و ترشحات بینی شود. عفونت مایکوپلاسما اغلب به عنوان یک عفونت ثانویه در سگ‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، رخ می‌دهد. این باکتری می‌تواند باعث التهاب ریه‌ها و برونشیت شود. تشخیص عفونت مایکوپلاسما معمولاً از طریق آزمایش‌های آزمایشگاهی انجام می‌شود. درمان معمولاً شامل آنتی‌بیوتیک‌های خاصی است که بر باکتری‌های بدون دیواره سلولی تأثیر دارند. استراحت و مراقبت‌های حمایتی نیز برای بهبودی سگ ضروری است. پیشگیری از عفونت‌های ثانویه و تقویت سیستم ایمنی سگ می‌تواند به جلوگیری از عفونت مایکوپلاسما کمک کند.

6. سرفه مزمن

سرفه مزمن در سگ‌ها می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و در برخی موارد، می‌تواند علامتی از سرفه سگ دانی مزمن باشد. سرفه‌هایی که بیش از دو هفته طول بکشند، باید توسط دامپزشک بررسی شوند. عوامل دیگری مانند آسم، بیماری‌های قلبی، و وجود جسم خارجی در دستگاه تنفسی نیز می‌توانند باعث سرفه مزمن شوند. تشخیص دقیق علت سرفه مزمن نیازمند معاینه بالینی و انجام آزمایش‌های تشخیصی است. درمان سرفه مزمن بسته به علت اصلی آن متفاوت است. بهره‌گیری از داروهای ضد سرفه و برونکودیلاتورها ممکن است برای کاهش علائم سرفه مفید باشد. مراقبت‌های تسکینی و مدیریت محیط زیست سگ نیز می‌توانند به بهبود وضعیت سگ کمک کنند. درمان سرفه مزمن نیازمند صبر و پیگیری دقیق دستورات دامپزشک است.

7. حساسیت ها

حساسیت‌ها می‌توانند یکی از عوامل ایجاد سرفه در سگ‌ها باشند.آلرژن‌های موجود در محیط مانند گرد و غبار، گرده گل، کپک و دود می‌توانند باعث تحریک دستگاه تنفسی و ایجاد سرفه شوند.سگ‌های مبتلا به آلرژی ممکن است علاوه بر سرفه، علائم دیگری مانند خارش پوست، آبریزش چشم و عطسه نیز داشته باشند.تشخیص آلرژی معمولاً از طریق آزمایش‌های آلرژی پوستی یا خونی انجام می‌شود.مدیریت آلرژی شامل اجتناب از آلرژن‌ها، بهره‌گیری از داروهای ضد حساسیت و در صورت لزوم، ایمونوتراپی (تزریق آلرژن) است.

تمیز نگه داشتن محیط زندگی سگ و بهره‌گیری از فیلترهای هوا می‌تواند به کاهش مواجهه با آلرژن‌ها کمک کند.

تغییر رژیم غذایی سگ به یک رژیم غذایی ضد حساسیت نیز ممکن است در کاهش علائم آلرژی مؤثر باشد.مشاوره با دامپزشک برای تشخیص و مدیریت صحیح آلرژی در سگ ضروری است.

8. بیماری قلبی

بیماری قلبی در سگ‌ها می‌تواند باعث سرفه شود. نارسایی قلبی می‌تواند منجر به تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی) شود که این امر باعث تحریک و سرفه می‌شود. سرفه‌های ناشی از بیماری قلبی معمولاً در شب یا هنگام استراحت تشدید می‌شوند. سگ‌های مبتلا به بیماری قلبی ممکن است علائم دیگری مانند تنگی نفس، ضعف و بی‌حالی نیز داشته باشند. تشخیص بیماری قلبی معمولاً از طریق معاینه بالینی، رادیوگرافی قفسه سینه و اکوکاردیوگرافی انجام می‌شود. درمان بیماری قلبی شامل داروهایی است که به کاهش بار قلب و کنترل علائم کمک می‌کنند. تغییر رژیم غذایی سگ و کاهش فعالیت بدنی نیز ممکن است برای مدیریت بیماری قلبی توصیه شود. پیگیری منظم با دامپزشک برای کنترل پیشرفت بیماری قلبی بسیار مهم است.

9. تراکم هوا و آلودگی

تراکم هوا و آلودگی می‌توانند دستگاه تنفسی سگ را تحریک کرده و باعث سرفه شوند. دود، ذرات معلق و مواد شیمیایی موجود در هوا می‌توانند باعث التهاب و تحریک ریه‌ها شوند. سگ‌هایی که در شهرهای بزرگ و آلوده زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرفه ناشی از آلودگی هوا هستند. در روزهایی که آلودگی هوا زیاد است، بهتر است از بردن سگ به بیرون خودداری کنید. بهره‌گیری از فیلترهای هوا در خانه می‌تواند به کاهش آلودگی هوای داخل محیط کمک کند. مرطوب نگه داشتن هوای خانه نیز می‌تواند به تسکین دستگاه تنفسی سگ کمک کند. در صورت بروز سرفه ناشی از آلودگی هوا، مشاوره با دامپزشک برای دریافت راهکارهای درمانی مناسب توصیه می‌شود. تلاش برای کاهش مواجهه سگ با آلودگی هوا می‌تواند به حفظ سلامت دستگاه تنفسی او کمک کند.

10. ناهنجاری های ساختاری در دستگاه تنفسی

برخی از سگ‌ها ممکن است به دلیل ناهنجاری‌های ساختاری در دستگاه تنفسی خود، مستعد سرفه باشند.این ناهنجاری‌ها می‌توانند شامل تراکئومالاسی (ضعف غضروف‌های نای) و یا تنگی نای باشند.تراکئومالاسی باعث می‌شود که نای سگ در هنگام تنفس به هم بچسبد و باعث سرفه و تنگی نفس شود.تنگی نای نیز باعث محدود شدن جریان هوا به ریه‌ها می‌شود و می‌تواند باعث سرفه و مشکلات تنفسی شود.تشخیص این ناهنجاری‌ها معمولاً از طریق رادیوگرافی و یا برونکوسکوپی انجام می‌شود.درمان ناهنجاری‌های ساختاری دستگاه تنفسی بسته به شدت مشکل متفاوت است و ممکن است شامل دارو درمانی و یا جراحی باشد.

بهره‌گیری از قلاده‌های سینه‌ای به جای قلاده‌های گردنی می‌تواند به کاهش فشار بر روی نای کمک کند.

مراقبت ویژه از سگ‌های دارای ناهنجاری‌های ساختاری دستگاه تنفسی بسیار مهم است.

11. انگل های ریه

انگل‌های ریه می‌توانند باعث تحریک و التهاب دستگاه تنفسی سگ شوند و در نتیجه سرفه ایجاد کنند.دیوروفیلاریا ایمیتیس (کرم قلب) و کرم ریه (فرنچ هارت ورم) از جمله انگل‌های شایع ریه در سگ‌ها هستند.کرم قلب از طریق نیش پشه منتقل می‌شود و می‌تواند به قلب و ریه‌ها آسیب برساند.کرم ریه از طریق خوردن حلزون یا لیسیدن مواد آلوده به لارو کرم منتقل می‌شود.علائم عفونت با انگل‌های ریه می‌تواند شامل سرفه، تنگی نفس، ضعف و بی‌حالی باشد.تشخیص عفونت با انگل‌های ریه معمولاً از طریق آزمایش خون و رادیوگرافی قفسه سینه انجام می‌شود.

درمان عفونت با انگل‌های ریه شامل داروهای ضد انگل و مراقبت‌های حمایتی است.

پیشگیری از عفونت با انگل‌های ریه از طریق بهره‌گیری از داروهای پیشگیری کننده کرم قلب و جلوگیری از خوردن حلزون و لیسیدن مواد آلوده امکان‌پذیر است.

12. اجسام خارجی

وجود اجسام خارجی در دستگاه تنفسی سگ می‌تواند باعث سرفه شود. سگ‌ها ممکن است در هنگام بازی و یا خوردن، جسمی خارجی مانند تکه‌ای استخوان، دانه گیاه و یا تکه‌ای پلاستیک را استنشاق کنند. جسم خارجی می‌تواند باعث تحریک و التهاب دستگاه تنفسی شود و در نتیجه سرفه ایجاد کند. علائم وجود جسم خارجی در دستگاه تنفسی می‌تواند شامل سرفه ناگهانی، تنگی نفس و تلاش برای دفع جسم خارجی باشد. در صورت مشکوک بودن به وجود جسم خارجی در دستگاه تنفسی سگ، باید فوراً به دامپزشک مراجعه کرد. دامپزشک ممکن است از رادیوگرافی و یا برونکوسکوپی برای تشخیص و خارج کردن جسم خارجی استفاده کند. جلوگیری از دسترسی سگ به اجسام خطرناک و نظارت دقیق بر فعالیت‌های او می‌تواند به پیشگیری از استنشاق جسم خارجی کمک کند. آموزش کمک‌های اولیه به سگ می‌تواند در موارد اورژانسی مفید باشد.

13. سرطان ریه

سرطان ریه در سگ‌ها می‌تواند باعث سرفه شود. سرطان ریه ممکن است اولیه باشد (از ریه شروع شود) و یا ثانویه (از قسمت دیگری از بدن به ریه گسترش یابد). علائم سرطان ریه می‌تواند شامل سرفه مزمن، تنگی نفس، بی‌حالی و کاهش وزن باشد. تشخیص سرطان ریه معمولاً از طریق رادیوگرافی قفسه سینه، سی تی اسکن و بیوپسی (نمونه‌برداری) انجام می‌شود. درمان سرطان ریه بسته به نوع و مرحله بیماری متفاوت است و ممکن است شامل جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی باشد. تشخیص زودهنگام سرطان ریه می‌تواند شانس موفقیت درمان را افزایش دهد. مراقبت‌های تسکینی و بهبود کیفیت زندگی سگ نیز در طول درمان سرطان ریه بسیار مهم است. مراجعه منظم به دامپزشک و انجام معاینات دوره‌ای می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند.

14. داروها

برخی از داروها می‌توانند به عنوان یک عارضه جانبی باعث سرفه در سگ‌ها شوند. داروهایی مانند مهارکننده‌های ACE که برای درمان بیماری‌های قلبی استفاده می‌شوند، ممکن است باعث سرفه خشک و تحریک‌کننده شوند. در صورت مشاهده سرفه پس از شروع مصرف یک داروی جدید، باید با دامپزشک مشورت کرد. دامپزشک ممکن است دوز دارو را تنظیم کند یا داروی دیگری را جایگزین کند. قطع ناگهانی دارو بدون مشورت با دامپزشک توصیه نمی‌شود. همیشه لیست کامل داروهای مصرفی سگ خود را به دامپزشک اطلاع دهید. آگاهی از عوارض جانبی داروها و نظارت بر سگ پس از شروع مصرف دارو می‌تواند به شناسایی مشکلات احتمالی کمک کند. در صورت بروز سرفه ناشی از دارو، همکاری با دامپزشک برای یافتن بهترین راه حل ضروری است.

15. پنومونی آسپیراسیون

پنومونی آسپیراسیون زمانی رخ می‌دهد که مواد خارجی مانند غذا، استفراغ یا مایعات به ریه‌های سگ وارد شوند. این مواد می‌توانند باعث التهاب و عفونت در ریه‌ها شوند و در نتیجه سرفه ایجاد کنند. پنومونی آسپیراسیون می‌تواند در سگ‌هایی که مشکلات بلع دارند، بیهوش هستند و یا دچار استفراغ شدید هستند، رخ دهد. علائم پنومونی آسپیراسیون می‌تواند شامل سرفه، تنگی نفس، تب و بی‌حالی باشد. تشخیص پنومونی آسپیراسیون معمولاً از طریق رادیوگرافی قفسه سینه و آزمایش خون انجام می‌شود. درمان پنومونی آسپیراسیون شامل آنتی‌بیوتیک‌ها، اکسیژن درمانی و مراقبت‌های حمایتی است. پیشگیری از پنومونی آسپیراسیون از طریق مدیریت صحیح مشکلات بلع، جلوگیری از استفراغ شدید و مراقبت ویژه از سگ‌های بیهوش امکان‌پذیر است. در صورت مشکوک بودن به پنومونی آسپیراسیون، باید فوراً به دامپزشک مراجعه کرد.

16. قارچ آسپرژیلوس

آسپرژیلوس یک نوع قارچ است که می‌تواند دستگاه تنفسی سگ را آلوده کند و باعث آسپرژیلوزیس شود. این عفونت می‌تواند باعث التهاب و آسیب به ریه‌ها شود و در نتیجه سرفه ایجاد کند. آسپرژیلوس معمولاً در خاک، گرد و غبار و مواد آلی پوسیده یافت می‌شود. سگ‌هایی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به آسپرژیلوزیس هستند. علائم آسپرژیلوزیس می‌تواند شامل سرفه مزمن، عطسه، ترشحات بینی و خون دماغ باشد. تشخیص آسپرژیلوزیس معمولاً از طریق آزمایش‌های آزمایشگاهی و تصویربرداری انجام می‌شود. درمان آسپرژیلوزیس شامل داروهای ضد قارچ و در برخی موارد جراحی است. جلوگیری از مواجهه سگ با محیط‌های آلوده به قارچ می‌تواند به پیشگیری از آسپرژیلوزیس کمک کند.

17. حساسیت به دود سیگار

دود سیگار می‌تواند باعث تحریک دستگاه تنفسی سگ شود و در نتیجه سرفه ایجاد کند. سگ‌هایی که در معرض دود سیگار قرار می‌گیرند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های تنفسی هستند. دود سیگار حاوی مواد شیمیایی مضری است که می‌تواند باعث آسیب به ریه‌ها شود. سگ‌های مبتلا به آسم و یا سایر بیماری‌های تنفسی، بیشتر تحت تأثیر دود سیگار قرار می‌گیرند. بهترین راه برای محافظت از سگ در برابر دود سیگار، ترک سیگار و یا سیگار کشیدن در فضای باز است. تهویه مناسب خانه و بهره‌گیری از فیلترهای هوا می‌تواند به کاهش آلودگی ناشی از دود سیگار کمک کند. سلامتی سگ شما ارزشش را دارد که سیگار را ترک کنید. ایجاد یک محیط بدون دود برای سگتان، بهترین هدیه‌ای است که می‌توانید به او بدهید.

18. بیماری های خود ایمنی

بیماری‌های خود ایمنی می‌توانند باعث التهاب در ریه‌ها شوند و سرفه ایجاد کنند. این بیماری‌ها زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های خودی حمله می‌کند. برخی از بیماری‌های خود ایمنی که می‌توانند باعث سرفه شوند عبارتند از لوپوس اریتماتوز سیستمیک و پنومونی بینابینی. علائم بیماری‌های خود ایمنی می‌تواند شامل سرفه مزمن، تنگی نفس، بی‌حالی و تب باشد. تشخیص بیماری‌های خود ایمنی معمولاً از طریق آزمایش خون و بیوپسی انجام می‌شود. درمان بیماری‌های خود ایمنی شامل داروهایی است که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند. مدیریت صحیح بیماری‌های خود ایمنی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی سگ کمک کند. مراقبت و پیگیری منظم با دامپزشک برای کنترل بیماری‌های خود ایمنی بسیار مهم است.

19. واکسن های داخل بینی

واکسن‌های داخل بینی، به ویژه واکسن بوردتلا، در برخی موارد می‌توانند باعث ایجاد سرفه خفیف و موقت در سگ‌ها شوند. این سرفه معمولاً ظرف چند روز برطرف می‌شود و نیازی به درمان ندارد. واکسن‌های داخل بینی حاوی سویه‌های ضعیف شده باکتری بوردتلا هستند و می‌توانند باعث تحریک موقت دستگاه تنفسی شوند. اگر سرفه پس از واکسیناسیون داخل بینی شدید یا طولانی شد، باید با دامپزشک مشورت کرد. در مورد واکسیناسیون سگ خود با دامپزشک مشورت کنید و بهترین برنامه واکسیناسیون را برای او تعیین کنید. دانستن عوارض جانبی احتمالی واکسن‌ها و مراقبت از سگ پس از واکسیناسیون می‌تواند به حفظ سلامتی او کمک کند.